مطالعه جذب و واجذب فسفردر لایه های سطحی و زیر‌سطحی خاک برخی از تاکستان‌های شهرستان ملایر

فراهمی فسفر در خاک­ها تحت تأثیر ویژگی­های جذب فسفر می­باشد. هدف از این تحقیق، بررسی پارامترهای هم­دمای جذب سطحی، نیاز استاندارد (SPR)، ظرفیت بافری (PBC)، واجذب و شاخص پسماند فسفر (PHI) در خاک­های سطحی و زیرسطحی بود. مطالعات هم­دمای جذب و واجذب فسفر، در 10 خاک ­سطحی (30-0 سانتی­متر) و زیر­سطحی (60-30 سانتی­متر) از تاکستان­های شهرستان ملایر انجام شد. مطالعات هم­دما­ی جذب سطحی، با سری­های غلظت فسفر از صفر تا 200 میلی­گرم در لیتر، در حضور کلرید کلسیم 01/0 مولار انجام شد. برای مطالعه واجذب فسفر، از محلول کلرید کلسیم 01/0 مولار استفاده شد. ویژگی­های جذب فسفر در خاک­ها به کمک معادلات هم­دمای جذب تعیین شدند. میانگین غلظت فسفر اولسن در خاک­های سطحی و زیرسطحی به ترتیب، 3/24 و 4/19 میلی­گرم بر کیلو­گرم به­دست آمد. در خاک­های سطحی و زیر سطحی، غلظت فسفر اولسن بالا­تر از حد مطلوب فسفر،  برای محصولات باغی (7 تا 10 میلی­گرم بر کیلو­گرم) به­دست آمد. معادلات فروندلیچ، ون­های و تمکین بخوبی توانستند جذب سطحی فسفر را توصیف نمایند. میانگین نیاز استاندارد فسفر محاسبه شده از معادله فروندلیچ در غلظت 3/0 میلی­گرم بر لیتر، در خاک­های سطحی و زیر­سطحی به ترتیب 7/18 و 7/19میلی­گرم بر کیلو­گرم و میانگین ظرفیت بافری فسفر حاصل از معادله ون­های، به ترتیب 2/89 و 5/103 لیتر بر کیلو­گرم به­دست آمد. میانگین شاخص پس­ماند فسفر در خاک­های سطحی (7/1) بیشتر از خاک­های زیر­سطحی (6/1) بود. بین SPR با مقدار فسفر اولسن در خاک­های سطحی (01/0p ) و زیرسطحی (05/0p ) همبستگی معنا­دار و منفی به­دست آمد. PBC در خاک­های سطحی با مقدار رس (01/0p ) و درصد کربنات کلسیم (05/0p ) نیز همبستگی معنا­دار مثبت داشت. با توجه به بالا بودن غلظت فسفر محلول در هر دو عمق احتمال ایجاد اختلال در جذب سایر عناصر غذایی وجود دارد. مدیریت مصرف کودهای فسفری بر اساس پارامترهای به­دست آمده از مطالعات هم­دمای جذب در این خاک­ها ضروری می­باشد.